ادامه مطلب...

السلام علیک یا بن نبی المصطفی ، و یابن علی المرتضی ،و یابن سیدة نساء العالمین فاطمة الزهرا ،  یا اباجعفر الثانی ،یا محمد بن علی التقی الرضی یا جواد الآئمه ، یا حجةالله فی خلقه . السلام علیکم و رحمة الله و برکاته

آخرین روز ذی قعده مصادف با شهادت جانسوز امام نهم شیعیان حضرت محمد تقی فرزند امام رضا(ع) ، معروف به جواد الائمه (ع) است .

ضمن عرض تسلیت به پیشگاه مقدس نواده اش حضرت صاحب الزمان (ع) و علما و فقهای طایفه و سادات گرام و همه شیعیان و محبان اهل بیت (ع) ، توجه شما را به مختصری از زندگی و شهادت این امام همام جلب می نمایم . تا بانام و یاد ذراری رسول خدا (ص) و فاطمه زهرا(س) قلبمان را  از محبت اهل بیت (ع) سرشار نماییم :

امام محمد تقی (ع)

امام محمد بن علی(ع)، معروف به "تقی" و "جوادالائمه" و مکنی به ابی جعفر ثانی، در نوزدهم ماه مبارک رمضان و به قولی در دهم رجب سال 195 قمری، در مدینه منوره دیده به جهان گشود. پدرش امام رضا(ع)، امام هشتم شیعیان و مادرش خیزران [سبیکه] از بانوان پاکیزه سرشت و پارسای عصر خود و از خاندان ماریه قبطیه [همسر رسول خدا-ص-] بود. (1) امام محمد تقی(ع)، پس از شهادت پدر گرامی اش امام رضا(ع) در سال 203 قمری در طوس خراسان به دست مأمون عباسی، امامت شیعیان را بر عهده گرفت. با این که وی، در آن أیام خردسال بود و بیش از هشت سال از عمر شریفش نگذشته بود، سکان کشتی امت را بر عهده گرفت و آن را به نیکی، امامت و هدایت نمود. نویسنده کتاب گرانسنگ "کشف الغمه" به نقل از کمال الدین محمد بن طلحه [از بزرگان شافعی مذهب اهل سنت] درباه امام جواد(ع) گفت: فهو و ان کان صغیر السّن، فهو کبیر القدر و رفیع الذّکر. (2) یعنی: او [امام جواد(ع)] گرچه کم سن و سال بود، ولیکن دارای شخصیت والا و بلند آوازه بود. امام محمد تقی(ع)، بنا به درخواست مأمون عباسی در محرم سال 215 قمری وارد بغداد شد و مأمون از نزدیک با دانش، معرفت و شخصیت بی همتای وی آشنا گردید و بنا به قولی که به پدرش امام رضا(ع) در خراسان داده بود، دختر خود "ام الفضل" را به عقد ازدواج امام محمد تقی(ع) در آورد و منزلت وی را در نزد تمامی نزدیکان و اقربای خویش، اعم از عباسیان و علویان، گرامی شمرد و برای وی احترام ویژه ای قائل گردید. (3) هنگامی که مأمون در برابر خرده گیری های عباسیان کینه توز، نسبت به ازدواج امام محمد تقی(ع) با دختر خویش روبرو گردید، در پاسخشان گفت: و أما ابوجعفر محمد بن علی(ع)، قد اخترته لتبریزه علی کافه أهل الفضل فی العلم و الفضل مع صغر سنه، و الأعجوبه فیه بذلک. (4) یعنی: اما از این که ابوجعفر محمد بن علی(ع) را به همسری دخترم برگزیدم، بدین جهت است که وی با کمی سن و سالش، سرآمد تمامی صاحبان فضل در دانش و دانایی است. او نابغه و شگفتی دوران است. به هر روی، امام محمد تقی(ع) پس از ازدواج با ام الفضل، مدتی در بغداد زندگی کرد ولی چون آن حضرت، تمایلی به معاشرت و هم نشینی با عباسیان غاصب را نداشت و روحیات او با تجملات و زندگی اشرافی سازگار نبود، به بهانه زیارت خانه خدا، از بغداد حرکت کرد و عازم مکه شد و پس از زیارت خانه خدا، به مدینه منوره رفت و در همان جا، مجدداً ساکن گردید. (5) اما بار دیگر، امام محمد تقی(ع) در عصر معتصم عباسی [هشتمین خلیفه عباسیان] به بغداد دعوت شد و با اکراه و اجبار خویش و اصرار همسرش ام الفضل، عازم عراق گردید و در محرم سال 220 قمری وارد بغداد شد و مورد استقبال معتصم و سایر درباریان و عباسیان قرار گرفت. ولیکن، معتصم و سایر بزرگان عباسی که با ازدواج آن حضرت با دختر مأمون از قبل ناراحت بودند و وجود وی را در جمع خویش نمی توانستند تحمل کنند، نقشه قتل وی را پی ریزی کردند. (6) آنان، به واسطه جعفر بن مأمون، خواهرش ام الفضل را به قتل همسرش امام محمد تقی(ع) تحریک و تشویق نمودند و آن نادان و بی خرد، فریب اغوائات و وسوسه های شیطانی آن ها را خورد و آن حضرت را در آخرین روزهای ذی قعده سال 220 قمری مسموم نمود و بر اثر شدت زهر، آن حضرت در 25 سالگی، در بیست و نهم ذی قعده همان سال، غریبانه و مظلومانه در بغداد به شهادت رسید. (7) بدن مطهر امام جواد(ع) در مقابر قریش بغداد، در کنار قبر مطهر جدش امام موسی کاظم(ع)، که هم اکنون معروف به کاظمین است، به خاک سپرده شد. (8) .

پاورقی :

1. الارشاد (شیخ مفید)، ص 614؛ کشف الغمه (علی بن عیسی اربلی)، ج3، ص 186؛ منتهی الآمال (شیخ عباس قمی)، ج2، ص 324
2. کشف الغمه، ج3، ص 186
3. الارشاد، ص 619
4. همان، ص 621
5. همان، ص 628
6. همان، ص 629؛ منتهی الآمال، ج2، ص 347
7. منتهی الآمال، ج2، ص 347
8. همان، ص 350 و بحارالانوار (علامه مجلسی)، ج5، ص 1 و ص 7

السلام علیک یا ثامن حجج المهدیین ، السلام علیک یا حجت الله علی خلقه اجمعین 

 السلام علیک یا ابو الحسن الثانی ، الامام الرضا المرتضی 

 یا علی بن موسی و رحمة الله و برکاته .

ای راهب کلیسا کمتر بزن به ناقوس     خاموش کن صدا را نقاره می زند طوس

آیا مسیح ایران کم داده مرده را جان      بردار جان خود را با ما بیا به پابوس

آن جا که خادمینش از روی زایرینش      گَرد سفر بگیرند با بالِ ناز طاووس 

 میلاد مسعود نور العالمین ، ضیاء المشرقین ،شمس الشموس ، سلطان سریر ارتضا، ابو الحسن الثانی حضرت امام علی بن موسی الرضا (ع) ، پیشوای هشتم شیعیان جهان را به فرزند برومندش حضرت حجت بن الحسن امام زمان (ع) و به رهبر معظم انقلاب اسلامی و علمای اعلام و عموم شیعیان و محبان اهل بیت (ع) تبریک و تهنیت عرض می کنم . 

 یازدهم ذیقعده امسال مصادف با اول آذر 1386 سالروز ولادت با سعادت امام رضا (ع) است .

آن حضرت در یازدهم سال 148 هجری قمری ، تنها پانزده روز پس از شهادت جد گرامی اش امام جعفر صادق (ع) ، در مدینه منوره دیده به جهان گشود و زمین و آسمان را با نور چهره اش منور کرد.

از مادر مکرمه اش نقل شده است : هنگامی که به فرزند بزرگوارم حامله بودم ، به هیچ وجه در خود احساس حمل و سنگینی نمی کردم و چون به خواب می رفتم صدای تسبیح و تهلیل و تمجید حق تعالی از درون خود می شنیدم و از این باب خائف و ترسناک می شدم . ولی هنگامی که بیدار می شدم صدایی نمی شنیدم . چون آن فرزند سعادتمند از من متولد شد ، دست های خود را بر زمین گذاشت و سرش به سوی آسمان بلند کرد و لب های مبارکش حرکت می کرد و سخنی می گفت که نفهمیدم و در آن ساعت پدرش امام موسی کاظم (ع) نزد من آمد و فرمود : کرامت پروردگارت بر تو گوارا باد ای نجمه . [1]

البته در تاریخ تولدش اتفاق نظری بین مورخان و سیره نویسان نیست . علاوه بر قول فوق ، برخی سال 151 و برخی دیگر سال 153 هجری ، یعنی پنج سال پس از شهادت جدش امام جعفر صادق (ع) را بیان کرده اند.

پدر گرامی اش حضرت امام موسی کاظم (ع) امام هفتم شیعیان است . بدین لحاظ نسب شریفش بدین شرح می باشد : موسی الکاظم  ، بن جعفر الصادق ، بن محمد الباقر ، بن علی السجاد ، بن الحسین الشهید ، بن علی المرتضی ، بن ابی طالب ، بن عبد المطلب ( صلوات الله علیهم اجمعین ) . جملگی ، از بهترین های زمین بوده و غیر از رسول خدا (ص) کسی از جهت نجابت ، ایمان ، تقوا ، وارستگی ، علم و فضیلت به پایشان نمی رسید.

مادرش نجمه خاتون نیز از خوبان و صالحات عصر خویش بود و در محضر ام حمیده ( همسر امام جعفر صادق (ع) و مادر امام موسی کاظم (ع) ) به رشد و تکامل رسید و به درجه ای رسید که شایستگی مادری فرزندی چون امام رضا (ع) را به دست آورد . برای این بانوی فاضله نام های دیگری چون : تکتم ، اروی ، سکن ، ام البنین ، شقرا ، خیزران ، سمانه ، مرسیه ( مارسیه ) صقر و طاهره نیز ذکر شد.

امام رضا (ع) سرآمد فرزندان عالی مقام امام موسی کاظم (ع) و علویان صاحب نام عصر خویش و اسوه و الگوی همه نیکان بود و امام موسی بن جعفر (ع) بار ها بر فضل و برتری وی و جانشینی اش تاکید نمود . از جمله در روایتی فرمود : ان إبنی علی أکبر ولدی، و آثرهم عندی ، و أحبهم الی ، و هو ینظر معی فی الجفر ، و لم ینظر فیه إلا نبی أو وصی نبی . [2]

یعنی : فرزندم علی ( رضا) از بزرگترین و با موقعیت ترین فرزندان من است و من او را از سایرین دوستر می دارم و او با من در جفر ( کتاب ویژه معصومین – ع - ) نظر می افکند ، همان کتابی که جز پیامبر و یا جانشین پیامبر نمی تواند به آن بنگرد .

زندگی و حیات سیاسی و اجتماعی امام رضا (ع) به مانند سایر امامان معصوم (ع) دارای فراز و نشیب های زیادی بود . ولیکن در بین همه آن ها دو مورد بیش از همه جلب نظر می کرد :

یکی این که آن حضرت صاحب فرزندی نشد مگر در سن 48 سالگی که خداوند متعال در این سنین ، فرزند دلبندش امام محمد تقی (ع) را به وی عنایت فرمود .

دوم این که آن حضرت با اصرار مامون عباسی ، به خراسان سفر و ولایت عهدی وی را پذیرفت و حدود سه سال این مقام را بر عهده داشت تا این که به دستور همین خلیفه جاه طلب به شهادت رسید .

شایان ذکر است که مامون عباسی ( هفتمین خلیفه از سلسله خلفای عباسیان ) پس از پیروزی بر برادر خودش امین عباسی ، امام رضا (ع) را با اجبار و اکراه از مدینه به سمت خراسان کوچ داد و در شهر " مرو " پایتخت موقتش در خراسان ، از وی استقبال و وی را به ولایت عهدی برگزید و از مردم برایش بیعت گرفت . مامون در ظاهر برای آن حضرت احترام ویژه قائل بود و وی را بر همگان مقدم می داشت ولی در باطن به مقام علمی و اجتماعی آن حضرت رشک می برد و آن را در خود پنهان می نمود . سر انجام با توطئه ای ناجوانمردانه و نا بخردانه آن حضرت را در هنگام بازگشت به عراق ، در طوس به شهادت رسانید و آن رابرای همیشه مکتوم نگه داشت . ولی با آگاه سازی امامان بعدی و اصحاب و یاران مخصوص آن گرامیان ، دسیسه اش بر ملا شد و این خلیفه مرموز در نزد همگان رسوا گردید .

به هر روی هر دو مطلب اشاره شده جای بحث و بررسی زیادی دارد و نیاز به مجال و فرصت دیگری دارد که حق مطلب را به طور مستوفی بیان و بررسی کرد .

در پایان بار دیگر درود و سلامی بر روح پاک این امام همام (ع) ارسال می کنیم : اللهم صل علی علی بن موسی الرضا عبدک و ولی دینک ، القائم بعدلک ، والداعی الی دینک و دین آبائه الصادقین ، صلوة لا یقوی علی احصائها غیرک .

. وقایع الایام ، شیخ عباس قمی ، ص 90

.الارشاد ، شیخ مفید ، ص 592

دهم رجب المرجب سالروز میلاد با سعادت جواد الائمه حضرت امام محمد تقی (ع) فرزند ارزشمند امام رضا (ع) است . آن حضرت در سال 195 هجری قمری در چنین روزی در مدینه منوره دیده به جهان گشود و عالم و عالمیان را از نور وجودش بهره مند ساخت و در آخرین روز ماه صفر سال 203 هجری به هنگام شهادت پدر ارجمندش امام رضا (ع) در طوس به دست ایادی مامون عباسی ، به مقام امامت شیعیان نایل گردید .در آن زمان تنها هشت سال از عمر بابرکتش گذشته بود و این از خصوصیات بارز آن حضرت است که در این سنین به امامت رسیدند .

به هر روی ، ضمن تبریک این روز خجسته توجه شما عزیزان را به چند حدیث کوتاه از این امام همام جلب می نمایم .

 امیدوارم گفتار ، سخنان و سیره و سنن این بزرگواران موجب راهنمایی و هدایت ما قرار گیرد و نحوه زندگی و روش حیات ما را دگرگون نماید .

1- قالَ ابوجعرالثانی الامام الْجَوادُ (ع): عِزُّ الْمُؤمِنِ غِناهُ عَنِ النَّاسِ. (1)

عزّت مؤمن در بى‏نیازى او از مردم است.

2. قالَ (ع): لاتَکُنْ وَلِیّاً لِلَّهِ فِى الْعَلانِیَةِ وَعَدُوّاً لَهُ فِى السِّرِ. (2)

دوست خدا در آشکار و دشمن او در پنهان مباش.

3. قالَ (ع): مَنِ اسْتَفادَ اَخاً فِى اللَّهِ فَقَدِ اسْتَفادَ بَیْتاً فِى الْجَنَّةِ. (3)

کسى که براى رضاى خداوند، برادر دینى‏اش را استفاده رساند، خانه‏اى را در بهشت به استفاده خواهد برد.

4. قالَ (ع):اِیَّاکَ وَمُصاحَبَةِ الشَّریرِ فَاِنَّهُ کَالسَّیْفِ الْمَسْلُولِ یَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَیَقْبَحُ آثارُهُ. (4)

از رفاقت با آدم بد بپرهیز؛ چه این که او به مانند شمشیر کشیده‏اى است که منظرش نیکو و آثارش زشت است.

5. قالَ (ع):اَلْمُؤْمِنُ یَحْتاجُ اِلى‏ ثَلاثِ خِصالٍ: تَوْفیقٍ مِنَ اللَّه، وَواعِظٍ مِن نَفْسِهِ، وَقَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ‏ (5)

هر مؤمنى به سه خصلت نیازمند است: توفیق الهى، واعظى از نفس او که پیوسته او را موعظه کند، و قبول کند از آن که او را نصیحت کند.