با توجه به این که مکتب تشیع در حال پیشرفت و گستردگی است و می رود تا تمامی کشورهای جهان را با نور هدایت خویش روشن و گروندگان به ادیان و مذاهب انحرافی را از ضلالت و گمراهی نجات دهد ، شایسته است یک نگاهی به خود نموده و رفتار و کردار خود را در ترازوی اعمال قرار دهیم و صحت و سقم آن ها را سنجش کنیم.

در چنین موردی معمولا دیگران به عقل و فکر خود مراجعه می کنند ، ولی ما فراتر از عقل و فکر خویش به منابعی رجوع می کنیم که به سرچشمه وحی اتصال دارند و آن ها سیره و سخنان معصومان (ع) است.

بدین جهت ما پیش داوری نکرده و دیدگاه روشن بخش پیشوایان معصوم (ع) را ملاک و میزان قرار می دهیم. در این باره حدیثی از امام پنجم شیعیان حضرت امام محمد باقر (ع) را نقل می کنیم .

آن حضرت در یک حدیث جامع و گویا ، مؤلفه ها و مشخصه های یک شیعه واقعی را بیان نموده است و برای بهره مندی شما عزیزان ، متن حدیث شریف و ترجمه آن برایتان نقل می کنم . 

عن جابر  ، عن أبی جعفر ( محمد بن علی علیهما السلام ) قال : قال لی : یا جابر أیکتفی من ینتحل التشیع  أن یقول بحبنا أهل البیت  ؟ فوالله ما شیعتنا إلا من اتقى الله وأطاعه ، وما کانوا یعرفون یا جابر إلا بالتواضع ، والتخشع ، والامانة ، وکثرة ذکر الله ، والصوم ، والصلاة ، والبر بالوالدین ، والتعاهد للجیران  من الفقراء ، وأهل المسکنة ، والغارمین ، والایتام ، وصدق الحدیث ، وتلاوة القرآن ، وکف الالسن عن الناس إلا من خیر ، وکانوا امناء عشائرهم فی الاشیاء .

قال جابر : فقلت : یا ابن رسول الله ما نعرف الیوم أحدا بهذه الصفة .

فقال : یا جابر لا تذهبن بک المذاهب حسب الرجل أن یقول : احب علیا وأتولاه ، ثم لا یکون مع ذلک فعالا .  فلو قال : إنی احب رسول الله فرسول الله ( صلى الله علیه وآله ) خیر من علی ( علیه السلام ) ثم لا یتبع سیرته ولا یعمل بسنته ما نفعه حبه إیاه شیئا ، فاتقوا الله واعملوا لما عند الله ، لیس بین الله وبین أحد قرابة ، أحب العباد إلى الله عز وجل [ وأکرمهم علیه ] أتقاهم وأعملهم بطاعته ، یا جابر والله ما یتقرب إلى الله تبارک وتعالى إلا بالطاعة وما معنا براءة من النار ولا على الله لاحد من حجة ، من کان لله مطیعا فهو لنا ولی ومن کان لله عاصیا فهو لنا عدو ، وما تنال ولایتنا إلا بالعمل والورع .

یعنی : جابر روایت کرد که امام محمد باقر (ع) به وی فرمود : ای جابر ، آیا کسی ادعای شیعه گری نماید و بگوید من دوستدار اهل بیتم کفایت می کند ؟ سوگند به خدای سبحان ، شیعه ما نیست مگر کسی که تقوای الهی را پیشه خود کند و از خدا اطاعت نماید. ای جابر ، به این خصلت شناخته نمی شوند مگر به در پیش گرفتن تواضع ، خشیت از خدا ، امانت داری ، زیاد ذکر خدا کردن ، روزه گرفتن ، نماز خواندن ، نیکی به والدین ، متعهد بودن نسبت به همسایگان  از جمله  فقیران ، مسکینان ، بدهکاران و یتیمان ، راست گویی ، تلاوت قرآن ، بازداشتن زبان از مردم مگر به خیر و نیکی ، و سر آخر این که امین طایفه و عشیره خود در هر چیزی باشند.

جابر گفت : ای پسر رسول خدا (ص) ، ما در این عصر کسی را با این صفت نمی شناسیم !

امام (ع) فرمود : ای جابر ، صِرف پیوستن کسی به مذهب  ، موجب اشتباه و گمراهی نشود . چه بسا کسی می گوید من دوستدار حضرت علی (ع) و ولایتمدار وی هستم ولیکن در این راه فعال نیست . پس اگر کسی بگوید من پیامبر خدا (ص) دوست دارم  و پیامبر (ص) از علی (ع) بهتر است . آن گاه به سیره و سنت آن حضرت عمل نکند ، دوستی وی هیچ سودی به حالش نخواهد داشت . پس تقوای خدا را در پیش گیرید  و به آن چه که در نزد خدااست عمل کنید. زیرا بین خدا و بین کسی قرابت و خویشاوندی نیست . ( آگاه باشید ) دوستداشتنی ترین  و مورد احترام ترین بندگان در نزد خدا با تقوا ترین و عمل کننده ترین آنان به طاعت خدا است . ای جابر ، به خدا سوگند هیچ تقرب و نزدیکی به خدا صورت نمی پذیرد مگر به طاعت ( از او ) . چه این که با ما ( اهل بیت ) همراه بودن ( بدون عمل به طاعت الهی ) موجب رهایی از آتش جهنم نمی شود و هم چنین برای کسی بر خدا حجتی نمی ماند. هرکس مطیع پروردگار باشد ، آن کس ولی ما است  و هرکس نسبت به خدا عاصی باشد ، او دشمن ما است . کسی به ولایت ما ( اهل بیت ) دست نمی یابد مگر با عمل و پارسایی .

( الکافی ( شیخ کلینی ) ، جلد 2 ، ص 74 )