انا انزلناه فی لیلة القدر ، و ما ادریک ما لیلة القدر ، لیلة القدر خیر من الف شهر ...

شب قدر شبی بزرگ و شریف سال است و در تمامی سال، شبی به عظمت و فضیلت آن نمی رسد و عمل عبادی در این شب ، بهتر از عمل در هزار ماه است و در چنین شبی قرآن کریم بر پیامبراکرم(ص) نازل گردید و قلب شریف آن حضرت با انوار آیات الهی منور گردید. هم چنین در شب قدر، تقدیر امور سال از سوی پروردگار متعال انجام می گیرد و فرشتگان و روح ( که اعظم فرشتگان است) در این شب به اذن پروردگار متعال بر زمین نازل می شوند و به محضر امام زمان(ع) مشرف شده و آن چه برای هر کسی مقدر شده است، بر آن حضرت عرضه می کنند. سوره قدر (نود و هفتمین سوره قرآن مجید) در خصوص همین شب نازل گردید.

البته در این که شب قدر چه شبی از سال است ، همه مسلمین ( اعم از شیعه و اهل سنت ) معتقدند که در ماه مبارک رمضان است ولیکن در چه شبی از این ماه قرار گرفته اتفاقی بین آنان نیست. شیعیان این شب را در یکی از شب های نوزدهم ، بیست و یکم و بیست سوم ماه مبارک رمضان می دانند و در بین این سه شب ، دو شب دوم را قوی دانسته و در بین آن دو شب ، شب بیست و سوم را با وجود برخی از قراین و نشانه ها قوی تر از بقیه می دانند. اما در عمل تفاوتی بین آن سه قائل نبوده و هر سه شب را به عنوان شب قدر گرامی می دارند و این سنتی است حسنه که از پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) تأسی می نمایند.

به هر روی، أعمال و عبادات شب های قدر بر دو دسته اند:

دسته اول: اعمالی که به طور مشترک، در هر سه شب انجام می گیرند.

دسته دوم: اعمال مخصوص هر یک از سه شب قدر.

اما اعمال مشترک لیالی قدر عبارتند از:

1- غسل.

بهتر است مقارن غروب آفتاب روز قبل ، این غسل را انجام دهد و با همان، نماز مغرب شب نوزدهم را به جای آورد.

2- نماز شب قدر.

این نماز دو رکعت است، که در هر رکعت پس از حمد، هفت بار سوره توحید را قرائت کند و پس از سلام، هفتاد بار بگوید: استغفرالله و اتوب الیه.

3- قرآن به سر نمودن و خدا را به معصومین(ع) سوگند دادن.

4- زیارت مخصوص امام حسین(ع).

5- شب زنده داری (احیاء).

6- صد رکعت نماز، به پنجاه سلام ، که در هر رکعت پس از حمد، ده بار سوره توحید را قرائت کند.

7- خواندن دعای جوشن کبیر.

8 - خواندن دعاهای وارده دیگر. ادامه مطلب...

در آستانه حلول ماه مبارک رمضان قرارداریم که خدای مهربان آن را به نام " شهر الله ( ماه خدا ) " نامیده است و از هم اکنون فضای دل انگیز طاعت و عرفان را استشمام می کنیم .

ضمن عرض تبریک و تهنیت فرارسیدن این ماه عظیم و جلیل الهی مقاله ای را که چند سال پیش درباره موقعیت تاریخی و معنوی ماه مبارک رمضان در ماهنامه " پاسدار اسلام " منتشر نموده بودم ، بخاطر تازگی مطالب و قابل استفاده بودن محتوای آن ، بار دیگر آن را در دسترس کاربران ارجمند ، به ویژه در اختیار مبلغان و خطبای گرانقدر این ماه شریف قرار می دهم . به امید آن که برای خوانندگان عزیز مفید فائده واقع شده و برای نویسنده پاداش معنوی و اخری در پی داشته باشد.

ماه مبارک رمضان از جهت تاریخی نهمین ماه و از جهت ارزش معنوی مهمترین و شریفترین ماه سال هجری قمری است ودر نزد پیروان ادیان الهی و توحیدی ، به ویژه دین حنیف ابراهیمی در جزیره العرب ، از اعتبار و موقیعیت ممتازی برخوردار بوده و در دین اسلام نیز ارزش مضاعفی پیدا کرد و علاوه بر وجوب روزه در این ماه شریف ، بنا بر تصریح قرآن مجید ، شب قدر در آن واقع شد و خود قرآن نیز در این شب یک جا بر رسول خدا (ص) نازل گردید و اصولا ماه مبارک رمضان از دیدگاه اسلام ، ماهی است که منتسب به پروردگار منان می باشد و هر کسی حرمت این ماه را نگه دارد، تبعا مهمان خداوند متعال خواهد بود. اما در نزد سالکان و طی کنندگان راه عرفان ، اولین ماه سال خودسازی و آغازین ایام طریق وصل به مقام عبودیت و معرفت می باشد . دراین باب روایات فراوانی وارد گردیده است .

به هرروی ، پیامبراکرم(ص) در عظمت و شرافت این ماه عزیز، در خطبه معروف خویش فرمود: ایها الناس، انه قد أقبل الیکم شهر الله بالبرکة و الرّحمة و المغفرة، شهر هو عند الله افضل الشهور، و ایامه افضل الأیام، و لیالیه أفضل اللیالی، و ساعاته افضل الساعات، و هو شهر دعیتم فیه الی ضیافة الله، و جعلتم فیه من اهل کرامة الله... (1)

یعنی: مردم ، ماه خدا با برکت و رحمت و بخشش گناهان نزدیک است؛ ماهی که نزد خدا برترین ماه ها، روزهایش برترین روزها، شب هایش بهترین شب ها و ساعت های آن بهترین ساعت ها است؛ ماهی که در آن به میهمانی خدا دعوت شدید و شما را در این ماه از کسانی قرار داده اند که شایسته کرامت خدا هستند... (2)

عبدالله بن عباس از پیامبراکرم(ص) درباره فضیلت ماه رمضان و فواید بی شمار آن برای امت اسلام، روایتی نقل کرده است، که انسان را به شگفتی وا می دارد. آن حضرت در فرازی از این حدیث شریف فرمود: و ان لله تعالی فی آخر کلّ یوم من شهر رمضان عند الافطار ألف ألف عتیق من النّار، فاذا کانت لیلة الجمعة و یوم الجمعة ، أعتق فی کلّ ساعة منهما ألف ألف عتیق من النّار، و کلّهم قد استوجبوا العذاب، فاذا کان فی آخر یوم من شهر رمضان أعتق الله فی ذلک الیوم بعدد ما أعتق من اوّل الشّهر الی آخره. (3)

یعنی: خداوند متعال در آخر هر روز از ماه رمضان، به هنگام افطار یک میلیون نفر را و در شب جمعه و روز جمعه ‌‍‌(در این ماه شریف ) در هر ساعت، یک میلیون نفر را که همگی سزاوار آتش جهنم اند، از أتش آزاد میکند و هنگامی که أخرین روز ماه رمضان فرا رسد، در أن روز به تعداد کسانی که از اول تا أخر ماه رمضان آزاد کرده است، بندگان گناهکار خویش را از آتش جهنم آزاد می کند.

امیرمومنان علی بن ابی طالب(ع) در حدیثی فرمود: نگویید رمضان؛ زیرا نمی دانید رمضان چیست؛ و اگر کسی گفت، باید برای کفاره آن، صدقه دهد و روزه بگیرد. بلکه همانطوری که خداوند متعال فرموده است بگویید: ماه رمضان. (4)

فضیلت و موقعیت ماه مبارک رمضان ، بیش از آن مقداری است که ما بتوانیم در این مقال بیان کنیم و بدین جهت به همین مقدار بسنده کرده و در این جا تنها به برخی از اعمال عبادی و عرفانی آن اشاره می کنیم :

ادامه مطلب...

شب پانزدهم شعبان از شب های با فضیلت سال است و پس از شب قدر، افضل لیالی است و خداوند سبحان این شب را به بندگانش ارزانی داشت، تا روح و روان خویش را پالایش و گذشته ناپسند خویش را جبران و اصلاح کنند.

این شب مبارک هم فضیلت ذاتی دارد و هم فضیلت عرضی . فضیلت ذاتی آن این است که خداوند متعال پس از شب قدر آن را افضل شب ها قرار داده و مخصوص عبادت بندگانش نموده است . اما فضیلت عرضی آن این است که در چنین شب مبارکی منجی عالم بشریت ، آخرین حجت خدا در کره ارض ، حضرت مهدی امام منتظر (ع) دیده به جهان گشود و وعده خدای بزرگ و انبیای عظام را تحقق بخشید.

امام جعفرصادق(ع) فرمود: از پدرم امام محمدباقر(ع) درباره فضیلت شب نیمه شعبان پرسیده شد و آن حضرت در پاسخ فرمود: این شب، پس از شب قدر، افضل شب ها است. در این شب، خداوند سبحان فضل خویش را بر بندگانش عطا می کند و به کَرَم خویش، آنان را می آمرزد. پس تلاش و کوشش کنید در این شب برای تقرب به خدا، زیرا خداوند سبحان بر خودش لازم دانسته است که هر کسی از وی حاجتی خواهد، وی را رد نکند و حاجتش را اجابت نماید، مگر آن که معصیتی را از وی بخواهد.شب نیمه شعبان، شبی است که خداوند متعال آن را در ازای شب قدر که برای پیامبر(ص) قرار داده بود، برای ما اهل بیت(ع) قرار داده است. پس تلاش کنید در نیایش و ستایش پروردگار متعال، زیرا هر کسی در این شب، صد بار تسبیح ]سبحان الله[، صد بار حمد ]الحمدالله[، صد بار تکبیر ]الله اکبر[ و صد بار تهلیل ]لا اله الا الله[ خواند، خداوند سبحان تمام گناهان گذشته اش را می آمرزد و حاجت های دنیا و آخرتش را برآورده می کند. چه حوائجی که از خدا بخواهد و چه حاجت هایی که از خدا نخواهد ولی به آن ها یاز داشته باشد، خداوند سبحان تفضّلاً تمامی حاجت هایش را برآورده می کند.(1)

به هر روی، این شب عزیز و شریف، شب مغتنمی برای بندگان و صالحان است و از آن می توانند بهره های وافر یابند.

در این جا به برخی از اعمال عبادی این شب بزرگ اشاره می کنیم:

1- غسل

غسل شب نیمه شعبان، موجب تخفیف گناهان می شود.

2- احیای شب

زنده نگه داشتن شب نیمه شعبان و بیدار ماندن در آن و پرداختن به نماز، دعا و استغفار، چنان که امام زین العابدین(ع) انجام می دادند.

3- زیارت امام حسین(ع)

زیارت امام حسین(ع) افضل اعمال شب نیمه شعبان و موجب آمرزش گناهان است.

4- بیتوته در کربلا

اگر ممکن باشد، انسان در این شب، در کربلا حضور یابد و در کنار مرقد مطهر امام حسین(ع) بیتوته کند و هزار بار سوره توحید، هزار بار استغفار، هزار بار "الحمدلله" بگوید. پس از آن چهار رکعت نماز کند و در هر رکعتی هزار بار آیة الکرسی را قرائت کند.

5- خواندن دعا

دعاهای زیادی برای این شب وارد شد. از جمله دعای: اللّهُمَّ بِحَقّ لَیْلَتِنا هذه و مولودها و ... 

6- خواندن دعای کمیل

7- نماز جعفر طیار

8-تسبیح و تحمید الهی و تکبیر و تهلیل

9- خواندن نماز

برای این شب، نمازهای گوناگونی ذکر گردیده است.

10- روزه گرفتن در روز نیمه شعبان

برای اطلاع بیشتر به کتاب های: الاقبال بالأعمال الحسنه (سید بن طاووس)، ج3، ص 312؛ وقایع الایام (شیخ عباس قمی)، ص 343؛ مفاتیح الجنان (شیخ عباس قمی)، اعمال شب نیمه شعبان؛ ترجمه المراقبات (میرزا جواد ملکی تبریزی)، ص 172؛ المزار (شیخ مفید)، ص 42؛ الأمالی (شیخ طوسی)، ص 297؛ المزار (محمد بن مشهدی)، ص 347 و ص 403؛ بحارالانوار (علامه مجلسی)، ج 11، ص 32 و ج 88، ص 123 و ج 49، ص 85 و ص 90 مراجعه کنید.

1-        الاقبال بالاعمال الحسنة، ج3، ص 314

2-       مفاتیح الجنان، فصل دوم، فضیلت و اعمال ماه شعبان, ص 336

در آستانه ماه شعبان المعظم قرار داریم که یکی از بهترین ماه های سال و از ماه های ویژه عبادت و طاعت است . در باره این ماه شریف مطالبی را به شرح ذیل به اطلاع کار بران عزیز می رسانم.

موقعیت تاریخی

شعبان المعظم ، هشتمین ماه تاریخ هجری قمری است ، که پس از ماه رجب و پیش از ماه مبارک رمضان قرار گرفته است .

همان گونه که در ماه رجب بیان کرده ایم سه ماه رجب ، شعبان و رمضان از ماه های برتر و ممتاز سال و فصل عبادت و بندگی انسان ها در درگاه خداوند متعال می باشد .

 ماه شعبان در نزد همه مسلمانان ، به ویژه نزد شیعیان بخاطر وقوع برخی از وقایع مهم تاریخی ، از جمله میلاد امام حسین (ع) و میلاد امام زمان (ع) و تعدادی از فرزندان امامان معصوم (ع) جایگاه ویژه ای پیدا کرده است .

 موقعیت عبادی

از جهت عبادی نیز این ماه ، ماه شریف و بافضیلتی است. پیامبراکرم(ص) و امامان معصوم(علیهم السلام) و بزرگان و پیشوایان مذهبی برای این ماه عزیز، احترام و اعتبار ویژه ای قائل بودند و آن را ماه ممتاز خدا می دانستند و روح و روان خویش را در این ماه، سرمست از قرب الهی و نشئه توحیدی می نمودند.

برای أعمال عبادی این ماه ، اطلاعات ذی قیمتی در منابع روایی ما واردشده و خواندن آن ها انسان مسلمان را به حرکت و جدیت در طاعات و عبادات وا می دارد.

در برخی از منابع روایی ما بخش ویژه ای برای أعمال عبادی این ماه گشوده شده است . از باب نمونه ، در کتب : وسائل الشیعة ، جلد 19، ص 509 ؛ مستدرک الوسائل ، جلد 7 ، ص 542 و بحار الأنوار ، جلد 94 ، ص90 ، بابی تحت عنوان " باب استحباب الإستغفار ، و التهلیل ، والصدقة ، والصلاة علی محمد و آله فی شعبان " باز شده و احادیث فراوانی در موضوعات فوق الذکر در آن بیان گردیده است . ادامه مطلب...

و اذن فی الناس بالحج یأتوک رجالا و علی کل ضامر یأتین من کل فج عمیق ( سوره حج ، آیه 27)

و مردم را به حج فراخوان تا پیاده یا سواره بر شتران تکیده از راه های دور نزد تو آیند ( و کعبه را زیارت کنند).

دین مبین اسلام بخاطر اتصال به ذات باریتعالی و بهره مندی از سرچشمه وحی تمامی احکام و دستوراتش بر اساس حکمت و مصلحت است که خداوند متعال برای هدایت و خوب زیستن بشر تقدیر نموده است.

در بُعد عبادی و عرفانی نیز دارای دستورات و برنامه های ویژه ای است که با فطرت و سرشت آدمی همخوانی و هماهنگی دارد. حج و زیارت خانه خدا از جمله برنامه های مهم و بی بدیل عبادی و عرفانی است که آن را مختص مسلمانان قرارداده و آنان را به آن مفتخر کرده است. به گونه ای که در یک زمان مشخص و محدود و در یک سرزمینی مقدس و پاک میلیون ها نفر از مسلمانان جهان گردهم آمده و با تجربه کردن همزیستی و تحمل مشقت ها و سختی های فراوان ، خدای خویش را به نحو جمعی و به صورت دلخواه عبادت و بندگی نمایند و در جهت تحصیل تقرب به وی تلاش و کوشش کنند.

شهر مقدس مکه و مشاعر آن همچون صفا و مروه ، عرفات ، مشعر و منا و زمان خاص موسم حج یعنی از نهم تا دوازدهم ذی حجه فرصتی کم نظیر در عمر آدمی است که برای صاف و صیقل دادن روح سرکشش اقدام و برای استغفار و انابه گامی اساسی بردارد.

این زمان و این مکان جایی است برای تنفس سالم و ایمن از وساوس شیطان لعین و دنیا و دنیازدگی و بریدن از هرچه غیر خدا ، به شرط آن که انسان خود را برای چنین مهمی آماده کرده و ظرفیت لازم را از پیش تهیه نموده باشد.در این صورت است که تشنگی ، گرسنگی ، خستگی ، بی خوابی ، پیاده روی و فشار جمعیت و ازدحام حاجیان را به خوبی تحمل می کند و تلاش دارد تا رضایت محبوب را جلب کند.

چه زیبا ، روح بخش و دلنشین است حج تمتع و زیارت خانه خدا در این موسم عظیم .دعا می کنم که خدای مهربان قسمت همه مومنان و پیروان مکتب اهل بیت (ع) از جمله شما کاربران عزیز گرداند.

اما امسال ( سال 1389 ) توفیقی بود که خدای مهربان این بنده ناچیز را بسان سایر مسلمین دعوت و اجازه گفتن :" لبیک اللهم لبیک ، لبیک لاشریک لک لبیک " را عنایت نمود و من نیز همانند سایر حاجیان کوی دوست لباس منیت و تشخص را درآورده و با پوشیدن لباس احرام در زمره خاکیان و طواف کنندگان درآیم و غرق در تماشای عظمت و بزرگی خدای منان در مکه ، عرفات ، مشعر و منا باشم .گرچه بارها توفیق عمره مفرده را داشتم ولیکن نمی توان آن را با حج تمتع قیاس کرد. حج تمتع انسان ساز و پرورش دهنده روح طیب آدمی است و بدین جهت خداوند متعال آن را با شرط استطاعت ، در طول عمر انسان یک بار واجب و لازم قرار داد ، تا مسلمان های عالم با هر رنگ و نژادی و هر طبقه و مقامی در لباسی ساده و سفیده و بدون هیچ گونه قید و شرطی سر تعظیم فرود آورده و شرط بندگی به جا آورند و روح و روان خود را پاک و پاکیزه قراردهند.

 باید اذعان و اعتراف کنم که تعریف و توصیف حج و موسم بی نظیر آن در ذی حجه هر سال هجری قمری از توان کسی چون من ناچیز خارج است و بهتر است آن را از لسان گهربار نبی مکرم اسلام (ص) و امامان معصوم (ع) بشنویم و لذت بریم.

گرچه دَرِ عبادت و طاعت الهی همیشه بر روی بندگان باز و وقت و ساعت خاصی نمی شناسد ، ولی برخی از ایام و یا ساعات هست که عبادت و طاعت در آن ها فضیلت بیشتری دارد و امید برآورده شدن حاجات در آن ها بیشتر از زمان های دیگر است.

ماه مبارک رمضان این چنین است که تمام لحظات و ساعات آن مشروط بر این که رنگ و صبغه الهی داشته باشد ، می تواند عبادت و طاعت الهی باشد ، حتی نفس کشیدن و یا خوابیدن در این ماه ، چه رسد به کار کردن و عبادت نمودن که جایگاه ویژه و ممتازی دارند.

باید از این فرصت و توفیق الهی بهره کامل برد و آن را به آسانی از دست نداد و کوشید در حد توان و استعداد خود از آن بهره گرفت و خوشه چین سفره نعمت های الهی بود.

به هر روی برای اعمال عبادی این ماه دستوراتی از معصومان (ع) وارد گردیده که در منابع روایی و دعایی موجود می باشند و در این جا به برخی از آن ها به صورت اختصار اشاره می کنم. ادامه مطلب...

در زیبا ماه سال ، یعنی ماه رجب المرجب قرار داریم که یکی از بهترین و برترین ماه های سال هجری قمری است. این ماه به مانند ماه های : ذیقعده ، ذیحجه و محرم ، از ماه های حرام می باشد که هر گونه جنگ و جدال در آن ممنوع و حرام بوده و مردم فرصتی برای عبادت و بندگی خدا پیدا می نمایند.

ماه رجب برای شیعیان و محبان اهل بیت (ع) ماه شادی و خرسندی محسوب می گردد. زیرا در اول ماه میلاد مسعود امام محمد باقر (ع) ، اولین شب جمعه این ماه لیلة الرغائب ، دهم ماه میلاد مسعود جواد الائمه حضرت امام محمد تقی (ع) ، سیزدهم ماه میلاد مسعود امام المتقین حضرت امیرالمومنین (ع) ، سیزدهم تا پانزدهم ماه ایام البیض و اعتکاف مومنان ، بیست و هفتم ماه مبعث مبارک رسول خدا (ص) و مناسبت های فرحبخش دیگر در آن قرار گرفته است . البته در کنار آن ها سه حادثه جانگداز نیز در این ماه واقع شده اند که عبارتند از : شهادت امام هادی (ع) در سوم ماه ، رحلت حضرت زینب کبری (س) در پانزدهم ماه و شهادت امام موسی بن جعفر (ع) در بیست و پنجم این ماه شریف و عظیم .

اما در باره فضیلت و موقعیت عبادی ماه رجب ، مقاله کوتاهی در سال گذشته به رشته تحریر درآوردم و امسال مناسب دیدم همان را تقدیم شما سروران و کاربران محترم  نمایم . به امید این که مقبول درگاه الهی و مورد پسند شما عزیزان قرار گیرد.  

زیبا ماه رجب فرارسیده و قلوب والهان الی الله را به طبش آورده است . ماهی که پس از ماه مبارک رمضان هیچ ماه دیگر از جهت فضیلت به پای آن نمی رسد . ماه رجب، هفتمین ماه تاریخ هجری قمری و از ماه های حرام می باشد.

ماه های حرام، چه در عصر جاهلیت و چه در دین اسلام، در نزد مردم ، محترم بوده و از ایام عبادات و زیارات به شمار می آمدند و در آن ها، هر گونه جنگ و جدال، دشمنی و تجاوز به یکدیگر، ناروا و حرام می باشند.

گرچه ماه رجب، به تنهایی در قرآن مجید ذکر نشده است، ولیکن آیات متعددی از قرآن به ماه های سال، از جمله ماه های حرام اشاره دارند، که طبعا مشمول ماه رجب نیز خواهند بود.

از جمله، در آیه 36 سوره توبه، خداوند متعال فرمود: ان عده الشهور عِنْدَاللهِ اِثْنا عَشَرَ شَهْراً فی کِتابِ اللهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّمواتِ وَ الاَرْضَ، مِنْها اَرْبَعَهٌ حُرُمٌ، ذلِکَ الدّینُ القَیِّمُ، فَلا تَظْلِمُوا فیهِنَّ اَنْفُسَکُمْ.

یعنی: به راستی تعداد ماه های [سال] در نزد خدا، دوازده تا است [و این] در کتاب خداست، از روزی که آسمان ها و زمین را آفرید. چهار ماه از آن ها حرام می باشند. این است آیین استوار، پس در این ماه ها بر خودتان ستم روا مدارید.

به اتفاق همه مسلمانان، ماه های حرام عبارتند از: محرم الحرام، رجب المرجب، ذی قعده و ذی حجه. ادامه مطلب...

سال 1388 در حال پایان است و چند روز دیگر جای خود را به سال جدید می دهد و سال 1389 آغاز می گردد.

رسم است بسیاری از مردم ، به ویژه آن هایی که اهل کسب و کاسبی هستند ، در پایان هر سال ، حساب های مالی و اقتصادی خویش را انجام می دهند تا مقدار درآمد و هزینه و یا مقدار سود و زیان خویش در یک سال گذشته را به دست آوردند تا با آمادگی بهتر و تمهیدات بیشتری وارد سال مالی جدید شوند.

اما در باره مسایل روحی و روانی و یا اخلاقی و اجتماعی و یا در امور معنوی و دینی ( خلاصه در مسایل انسانی ) آیا در پایان سال 1388 به این مسئله فکر کرده ایم که در این سال چه کرده ایم ، چه موفقیت هایی داشته ایم و چه ناکامی هایی را دیده و چه پس رفت هایی را تحمل کرده ایم ؟

آیا اصولا به این مسئله فکر کرده ایم که در سال جاری چه مقدار کارهای نیک و پسندیده و چه مقدار کارهای زشت و ناپسند انجام داده ایم ؟

آیا به کسی خدمت کرده ایم و افراد و یا جامعه را از خود راضی نگه داشته ایم یا این که برای دیگران دردسر و مزاحمت ایجاد نموده و اسباب اذیت و آزار آنان را فراهم کرده ایم و خشم و غضب و یا نفرین و نفرت آنان را برای خویش جمع کرده ایم ؟

آیا حساب کرده ایم که چه مقدار طاعت الهی داشته و خدا را از خود خرسند نموده ایم و چه مقدار مرتک معاصی و گناهان شده و خدا را از خود ناراضی و ناخشنود نموده ایم ؟

اگر چنین محاسبه ای را با نفس خود انجام داده ایم معلوم است که دلمان برای خودمان می سوزد و آنچه باید انجام گیرد ، انجام شده فنعم المطلوب.اما اگر تا کنون این کار را نکرده ایم و یا نمی خواهیم بکنیم باید از خودمان بپرسیم : آیا لازم نیست بر نفسمان بصیرت داشته باشیم ؟ آیا نمی خواهیم بدانیم که چکاره بوده ایم و چه کاره باید باشیم ؟

اگر تشخیص ما به این نتیجه برسد که محاسبه نفس و بازخواست وجدان و روانمان لازم نیست ، معلوم است هنوز در خواب غفلتیم و خدا کند روزی بیدار شویم .

ولی اگر به این مسئله رهنمون شویم که چنین محاسبه ای لازم و بلکه ضروری است باید از خودمان بپرسیم چه کسی آن را برای ما باید انجام دهد ؟ آیا غیر از خودمان کسی در جریان تمامی کارهای ما هست تا کاری برای ما بتواند انجام دهد ؟

البته از این که خدا در جریان تمامی افعال و کردار ما است و یا این که حضرت حجت بن الحسن (ع) به فرمان خدای متعال در جریان همه امور مردم و زمین و زمان است ، شکی در آن نیست .

منظورم آن ها نیستند ، بلکه منظور آدم هایی مثل خودمان هستند که آیا آنان می توانند کاری برایمان بکنند ؟ مثلا پدر ، مادر ، همسر ، فرزندان ، همکاران و یا همفکران و غیرهم می توانند اعمال ما را در کفه ترازو قرار داده و از جهات مختلف آن را به دقت بررسی و ارزیابی کنند ؟

مطمئنا پاسخ این پرسش منفی است. زیرا هیچ کسی در جریان کار مانیست و لاجرم خودمان باید کاری کنیم و در پایان سال یک حساب سر انگشتی از کردار ، رفتار ، گفتار و افکار خودمان داشته باشیم و آن را در ترازوی نقد قرارداده تا ببینیم که چه بودیم و در سال آینده چه باید باشیم ؟

البته شاید سال آینده ای برای ما در کار نباشد و توفیق درک آن را نداشته باشیم و یا مقداری از آن را درک کرده و از بقیه آن محروم بمانیم ، چه این که در همین سال جاری خیلی از افراد در ابتدای سال و یا در نیمه آن بودند و یا همین چند روز پیش بین ما بودند و ما آنان را می دیدیم و حتی با آنان نشست و برخاست داشتیم ولی هم اینک در میان ما نیستند و به دیار ابدی رفتند.

 راستی اگر همین درگذشتگان امسال در سال گذشته حساب خود را پیش وجدانشان کرده بودند با افرادی که محاسبه نفس نکرده بودند مساوی هستند ؟

بی تردید مساوی نیستند . زیرا حساب کنندگان با آمادگی بهتر و دست پُر تری بار سفر را بستند و به عالم دیگر رفتند.

ما نیز باید چنین کنیم و خود را برای یک سفر مهم و بی برگشت آماده نماییم . چه این که پیامبر خدا حضرت محمد مصطفی (ص) در حدیثی فرمود : حاسبوا انفسکم قبل ان تحاسبوا، و زنوها قبل ان توزنوا ، و تجهزوا للعرض الأکبر.(1)

یعنی : خودتان را محاسبه و ارزیابی کنید پیش از آن که دیگران شما را مورد ارزیابی قرار دهند ، و خودتان را بسنجید پیش از آن که دیگران شما را مورد سنجش قرار دهند و خودتان را برای روز قیامت آماده و مجهز نمایید.

آیا بهتر نیست بجای چهارشنبه سوری و شادی های بی مزه و درد سرآفرین که جز مزاحمت برای دیگران و گناه برای خودمان ارمغان دیگری ندارد ، مشغول کار خود باشیم و از نفس خود بازجویی کنیم و رفتار و کردار خویش را بازخوانی نماییم و به نفس نفیس خود نهیبی زده که هان ! سالی دیگری از عمرت گذشت ولی کاری به پیش نبردی و برای آینده ات برنامه ای نیندیشی و بسا با رفتار و کردارت آن را خراب تر هم کردی ! و مع الأسف همین روند و وضعیت غفلت و بی خبری و بی تفاوتی را داری ادامه می دهی!

شایان ذکر است که نه تنها در آخر سال بلکه در هر روز باید مراقبت هایی از نفس شریف خود داشته باشیم و افسار آن را رها نکرده و به دست شیطان نسپاریم و لزوما باید هر روز از او بازجویی کنیم.

امام هفتم شیعیان حضرت امام موسی کاظم (ع) در حدیثی فرمود :

لیس منا من لم یحاسب نفسه فی کل یوم ، فان عمل خیرا استزاد الله منه و حمد الله علیه ، و ان عمل شرا استغفر الله منه و تاب الیه.(2)

یعنی : از ما ( اهل بیت " ع " ) نیست کسی که هر روز به محاسبه نفس خود نپردازد.پس اگر کار نیکی انجام داده است ، از خداوند متعال فزونی آن را بخواهد و خدای را بخاطر آن نعمت شکر و سپاس گوید و اگر کار زشت و ناپسندی را مرتکب شده است ، در پیشگاه خدای متعال استغفار و در درگاه وی توبه نماید.

پس عزیزان بیاییم در واپسین روزهای سال 1388 یک بازنگری در افکار ، رفتار ، کردار و گفتارمان داشته باشیم.اگر کاستی هایی مشاهده شد در صدد جبرانش برآییم و اگر توفیق هایی به دست آمده ، اولا خدا را بخاطر آن ها شکر و سپاس گفته و ثانیا از او بخواهیم که در استمرار و تکرار آن ها ما را یاری و مدد نماید.

در پایان از خدای توانا می خواهم که یار مهربان و سرور و سالار ما حضرت حجت بن الحسن العسکری (ع) را در ایام نوروز امسال مددکار ما قرارداده و در پیروی از خط و رسم وی و اجداد طاهرینش ما را توفیق عنایت نماید.آمین یارب العالمین.

---------

1- بحار الانوار ، ج 70 ، ص 380 

2- بحار الانوار ، ج 70 ، ص 72  

وَلِلّه عَلی النّاس حِجّ ُ البَیت  مَنِ استطاع اِلیهِ سَبیلاً

این روزها زایران خانه خدا عازم مکه مکرمه می شوند تا اعمال حج را بجا آورده  و از معنویت و برکات بیکران این فیض عظیم الهی بهره مند گردند.

بی تردید حج یکی از مفاخر اسلام و از نشانه های سربلندی و سرافرازی مسلمین و یأس و ناامیدی کافران و منافقان  است.

در میان تمامی اَعمال عبادی مسلمانان ، حج جایگاه ویژه ای دارد. زیرا جامع بسیاری از عبادات ( مانند : نماز ، طواف ، دعا ، روزه ، قربانی و غیره ) بوده و علاوه بر بهره مندی از بُعد معنوی ، الهی و فردی ، از بُعد اجتماعی عمیقی نیز برخوردار است و ارتباط تنگاتنگی با مسایل سیاسی و اجتماعی مسلمانان جهان دارد و اگر به دُرستی انجام گیرد اتحاد و وحدت چشمگیر مسلمانان را در پی خواهد داشت و بسیاری از معضلات و مشکلات جهان اسلام و مسلمین عالم را بر طرف خواهد کرد.

گرچه هر سال به طور استحبابی می توان حج و یا عمره را انجام داد ولیکن شرعاً برای هر مکلفی در طول عمرش تنها یک بار واجب می گردد و آن هم نیز مشروط به استطاعت است.

استطاعت به معنای توانایی و امکان است که شامل توانایی مالی و اقتصادی و توانایی جسمی و فیزیکی وهم چنین امکان رفت و آمد بی مزاحمت و باز بودن راه می گردد.

زمان انجام حج تمتع منحصر به ماه ذی حجه و مکان آن نیز منحصر به سرزمین سراسر نور مکه معظمه می باشد.

تکلیف مسلمانان مکه و اطراف آن حج قران و یا حج اِفراد است ولیکن مسلمانانی که از راه دور وارد مکه معظمه می شوند باید حج تمتع انجام دهند . به همین جهت پس از ورود به مکه ابتدائاً عمره تمتع را بجا آورده و بعد از آن از احرام بیرون می آیند و سپس از روز هشتم ماه ذی حجه مجددا مُحرم شده و حج تمتع را آغاز می کنند.

حج تمتع أعمال فراوانی دارد که پس از احرام با وقوف در عرفات شروع می گردد و سرانجام با طواف نساء و نماز طواف نساء به پایان می رسد.

خیلی از انسان ها در این مراسم بزرگ حضور می یابند و عظمت و قدرت الهی را از نزدیک مشاهده می کنند ولی آن هایی که قلب خویش را صاف و مخصوص خدا کرده و هر چیزی غیر او را از قلب خود بیرون کنند و خود را حاجی واقعی و انسان خدایی نمایند مطمئنا اندکند.

به هر روی ، این ایام باعظمت را اولاً به صاحب و سرورمان حضرت حجت بن الحسن (ع) و ثانیاً به رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای و سایر فقها و مراجع عظام و ثالثاً به عموم مسلمانان به ویژه ایرانیان خداجو و شیعیان و محبان اهل بیت (ع) تبریک و تهنیت عرض می کنم و از خدای بزرگ می خواهم این توفیق بزرگ را نصیب همه ما بگرداند.

 و منی ) کوچ کنند در حالی که مشمول غفران و بخشایش من شده اند.

 به هر روی ، در این روز گرامی برای زایران و حاجیان خانه خدا أعمال ویژه ای است که در رساله های عملیه و مناسک حج مراجع عظام تقلید بیان گردیده است.

 1- معرفی پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم(ع) به دیگران و تشریح حقانیت و فضایل آنان.

 عمروبن ابی مقدام روایت نمود: ابو عبدالله [امام جعفر صادق] علیه السلام را در روز عرفه در سرزمین عرفات دیدم که با صدای بلند، مردم را می خواند و به آنان می فرمود:یا ایها الناس ، ان رسول الله کان الامام ، ثم کان علی بن ابی طالب ، ثم الحسن ، ثم الحسین ، ثم علی بن الحسین ، ثم محمد بن علی ( علیهم السلام ) ، ثم هه .

 عمروبن ابی مقدام گفت: از لغت دانان عرب در باره واژه "هه"پرسیدم ، به من گفتند:این واژه برای فلان طائفه عرب است و معنایش یعنی " من " [منظور آن حضرت از این واژه، امامت خودش بوده است].

 درعصر ما، شایسته است در چنین روزی وجود شریف منجی عالم بشریت و حجت خدا در زمین، یعنی حضرت مهدی(ع) به مردم شناسانده شده و آنان را به ظهور وی امیدوار نمایند.

 هم چنین خواندن نماز امیرالمؤمنین (ع) و دوازده رکعت نماز دیگر [در شش نماز دو رکعتی].

 و دعای امام زین العابدین(ع) : اللهم لک الحمد بدیع السماوات و الارض ، ذاالجلال والاکرام ... و دعای امام سجاد (ع) : اللهم ان ملائکتک مشفقون من خشیتک ، سامعون مطیعون لک ، و هم بامرک یعملون ... و دعای امام جعفرصادق (ع) : انت الکائن قبل کلّ شیئی ، والمکون لکلّ شیئی ... (7)

 به هر صورت ، شب و روز عرفه از ایامی است که بندگان خدا برای اصلاح نفس خود و ایجاد رابطه ای قوی و عمیق میان خود و خالقشان، باید تلاش بلیغ و جدیت زیادی به عمل آورند و از چنین فرصت های ارزشمند، بهره های وافر یابند.

 ص 324

 ،ص 59 و مسار الشیعة ، ص 18

 ، ص 174 ؛ الاقبال بالاعمال الحسنة، ج2 ،ص49 ؛ المراقبات ، ص437 ؛ مفاتیح الجنان [شیخ عباس قمی]،اعمال دهه اول ماه ذی حجّه.